Canh tân việc giáo dục Đức tin cho thiên niên kỷ III (1)

Dưới đây là bản dịch Tuyên bố của Hội nghị Á châu về Huấn giáo, hy vọng những người làm công tác giáo dục đức tin thuộc mọi thành phần Dân Chúa sẽ rút ra từ tài liệu này nhiều điều quý giá cho nhiệm vụ thánh thiêng này.

Nguyên tác: Statement of the Pan Asian Conference on Catechisis {Singapore, 23 October 1995}, A Renewed Catechisis for Asia Towards the Year 2000 and Beyond trong cuốn sách của Franz-Josef Eilers, SVD (ed.), For all the peoples of Asia - Federation of Asian Bishops’ Conferences Documents from 1992 to 1996, vol. 2, Manila: Claretian Publications, 1997, pp. 27-35.).

I. Dẫn nhập

Chúng tôi- đến từ các nước của Á châu gồm Bangladesh, Indonesia, Malaysia, Nepal, Pakistan, Philippines, Singapore, Sri Lanka, Taiwan, Thái Lan và Hồng Kông- đã được Thiên Chúa Quan Phòng mời gọi cùng nhau tập trung tại Hội nghị Á châu về Huấn giáo diễn ra tại Đại chủng viện thánh Phanxicô Xavie từ ngày 19-23/10/1995 do Học viện Mục vụ Singapore điều phối dưới sự tài trợ của Văn phòng Giáo dục và Tuyên úy Sinh viên thuộc Liên Hội đồng Giám mục Á châu (OSC-FABC).

Chúng tôi cố gắng xem xét lại tình hình huấn giáo tại Á châu đối với bối cảnh của các thực tại xã hội và Giáo hội tại Á châu, và chúng tôi trả lời cho những thách đố nảy sinh từ bối cảnh hiện tại. Chúng tôi hy vọng rằng suy tư này cũng sẽ góp phần vào việc duyệt xét lại Bản Hướng dẫn Huấn giáo Tổng quát (General Catechetical Directory).

Một phần khác của tài liệu gồm có những nguyên tắc chỉ đạo cho Ủy ban Huấn giáo thuộc Hội đồng Giám mục hoặc Quốc gia tại Á châu có nhiệm vụ rút ra hoặc kiểm tra lại những chỉ dẫn huấn giáo ở tầm mức quốc gia.

Phần cuối cùng của tài liệu có nhiều dòng kêu gọi hành động nhằm đảm bảo rằng việc canh tân huấn giáo tại Á châu sẽ trở thành hiện thực.

Với việc nỗ lực tiếp tục canh tân trong lãnh vực huấn giáo, chúng tôi hy vọng các vị Giám mục sẽ lãnh đạo với ơn thánh thúc đẩy.

II. Các thực tại Á châu

Chúng ta suy tư về các thực tại Á châu vừa tích cực vừa tiêu cực với đức tin và con tim biết đầy lòng trắc ẩn của Đức Kitô.

A. Các thực tại theo bối cảnh

Trong các dấu chỉ khả quan về sự tăng trưởng tích cực, chúng ta đặc biệt chú ý các điểm sau: sự mở rộng các chế độ toàn trị chậm nhưng tiệm tiến; nhiều phong trào thôn quê cổ võ phẩm giá và những quyền cơ ban của con người, đặc biệt là trong giới phụ nữ và các dân tộc thiểu số; nhiều diễn đàn của các tổ chức phi chính phủ cổ võ việc xóa nạn mù chữ, chăm sóc sức khỏe và công bằng xã hội; khuyến khích Liên Hiệp Quốc và các thực thể quốc tế khác dấn thân vào các công việc như thế; đảm bảo các hệ thống giá trị như gia đình, cuộc sống với trung tâm là nhân vị và cộng đồng.

Tuy nhiên, có một số hiện tượng khác tại Á châu đang gây lo lắng, trong đó có:

1. nền kinh tế phát triển nhanh chóng là điều bây giờ đang được toàn cầu hóa. Cơ cấu nền kinh tế mới này được sinh ra từ hệ tư tưởng sai lầm mang lại những cơ hội lẫn những thách thức cho tầng lớp người nghèo và đặc biệt là cho các cộng đồng bản địa là tầng lớp đang phải chịu sức ép đặt biệt trong cuộc đấu tranh sinh tồn nhân danh sự phát triển kinh tế;

2. sự lan tràn các phương tiện truyền thông tại các quốc gia và trong các gia đình chúng ta phổ biến ngày càng rộng ý thức hệ sai lầm này;

3. hậu quả là các giá trị cao quý trong các nền văn hóa tại Á châu chúng ta đang bị sụp đổ bởi những phi-giá trị đang đi ngược lại với giá trị lấy gia đình làm trung tâm, sự tôn trọng sâu xa đối với các giá trị thiêng liêng, nhân sinh quan truyền thống vốn quý chuộng và hài hòa với thiên nhiên;

4. phẩm giá và tự do của phụ nữ và các trẻ em gái bị xuống cấp và phi nhân bản;

5. giới trẻ bị xáo trộn, nản chí, giận dữ và thậm chí bạo động vì các hệ thống giá trị đầy mâu thuẫn nơi các cộng đoàn của người lớn. Thế nhưng, chính nơi cũng những người trẻ này, chúng ta thấy những người bày tỏ khả năng và sự sẵn sàng hiến thân vì những nguyên nhân xứng đáng;

6. những cuộc khủng hoảng nơi giới lãnh đạo với tình trạng tham nhũng ngày càng lan rộng trong mọi lãnh vực của cuộc sống;

7. người nghèo và những kẻ túng thiếu khắp Á châu đang bị rơi vào tình trạng tụt hậu, không thể theo kịp sự tăng trưởng nhanh chóng, nền văn hóa kỹ thuật cao cổ xúy chủ nghĩa hưởng thụ và chủ nghĩa khoái lạc;

8. nền văn hóa sự chết đang bành trướng như phá thai, giết hại thai nhi gái, thiêu đốt cô dâu, việc mua bán ma túy khắp phố phường và đại dịch AIDS/HIV;

9. môi trường sinh thái xuống cấp và việc khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên bừa bãi;

10. việc chạy đua vũ trang dưới mặt nạ là vì an ninh quốc gia tiêu thụ không biết bao nhiêu là ngân sách quốc gia, làm tiêu hao nguồn ngân quỹ cần thiết cho y tế-giáo dục và làm tăng các khoản nợ trong tương lai.

B. Các thực tại Giáo hội

Các Giáo hội tại Á châu đang phát triển. Những cộng đoàn đức tin tại nhiều khu vực đang trải nghiệm sự canh tân mạnh mẽ trong Thánh Thần. Giáo dân cho thấy đang rất đói khát tìm kiếm Thiên Chúa và khao khát một nền linh đạo trưởng thành. Trong Giáo hội có con số giáo sĩ ổn định thì có nhu cầu đồng trách nhiệm và tham gia trọn vẹn với nhau. Thế nhưng, chúng ta cũng cần chú ý những điểm dưới đây:

1. ở mọi cấp độ, vì thiếu sự quản trị mục vụ hợp tác nên dẫn đến kết quả là thiếu vắng sự hướng dẫn rõ ràng và chịu trách nhiệm hỗ tương;

2. sự miễn cưỡng hoặc là thiếu sự hợp tác liên tôn và đại kết để đối diện với những vấn đề công lý và tiếp tục theo đuổi sự phát triển toàn diện cho mọi người;

3. khắp Á châu cùng với sự phục hưng tôn giáo thế giới, có sự nổi lên của các phong trào tôn giáo mới thỉnh thoảng mang hình thức chủ nghĩa cơ yếu và chủ nghĩa công xã với một số vị lãnh đạo chính trị và tôn giáo vô lương tâm sử dụng tôn giáo như phương tiện để giành quyền lực chính trị;

4. việc giáo dục tôn giáo trong các giáo xứ thường mang tính cá nhân và đạo đức. Nỗ lực rất ít để đáp ứng tình hình bất công trong ánh sáng của học thuyết và các nguyên tắc xã hội của Giáo hội;

5. thường có hai cố gắng và cạnh tranh tai hại giữa các Giáo hội Kitô giáo.

Sinh hoạt giáo lý tại một giáo xứ tại Gp. Ban Mê Thuột

C. Các thực tại huấn giáo

Nhờ vào giáo huấn của công đồng Vatican II và hậu công đồng, nên có một cái nhìn mới về huấn giáo. Việc cập nhật kiến thức này dẫn đưa sứ vụ huấn giáo của chúng ta đến việc tìm kiếm cách giải thích các hoàn cảnh đời sống và biện phân sự hiện diện và kế hoạch của Thiên Chúa giữa mỗi cộng đoàn trong ánh sáng của Đức Kitô Ngôi Lời. Tuy nhiên, nơi một số vùng:

1. thiếu chiều kích cộng đoàn trong việc huấn giáo cả trong gia đình lẫn nơi các cộng đoàn Kitô hữu nhỏ;

2. việc huấn luyện giáo lý viên không thích hợp và không đặt ưu tiên lên hàng đầu;

3. các tài liệu giáo lý căn bản bao gồm những tài liệu đối với phương tiện truyền thông của nhóm lại không đủ;

4. trong thực tế tại các Giáo hội của chúng ta, các điều kiện làm việc đối với giáo lý viên giáo dân, đặc biệt lương và hoàn cảnh của họ, cần phải được đổi mới;

5. thiếu cái nhìn chung và ý nghĩa của sứ vụ dẫn đến kết quả là thiếu sự hợp tác giữa sứ vụ của giáo phận và giáo xứ;

6. thiếu đối thoại với các giáo hội khác, các tôn giáo và văn hóa, và với người nghèo;

7. không quan tâm đến thành phần công nhân di dân, giới mù chữ, những người tàn tật, người già và phụ nữ…;

8. thiếu sự tiếp cận mục vụ cởi mở đối với các hôn nhân gồm nhiều niềm xác tín.

(còn tiếp)

Chuyển ngữ: Fx. Trần Kim Ngọc, O.P.

Thời sự Thần học - Số 1 (tháng 03/2009)